تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس یکی از مسائلی هست که دائما از من پرسیده میشه، درواقع افراد میخوان بدونن که واقعا چه تفاوت هایی بین عزت نفس و اعتماد به نفس وجود داره و چطور میشه این دو رو از هم تفکیک کرد. من فکر می کنم دلیل این که ما نمی تونیم تفاوت های بین عزت نفس و اعتماد به نفس رو به خوبی تشخیص بدیم اینه که ما اصلا به شناخت کاملی نسبت به این دو مورد نرسیدیم. درواقع وقتی من تعریف دقیقی از عزت نفس و اعتماد به نفس در ذهنم نداشته باشم، طبیعتا نمی تونم تشخیص بدم که فرق این دو مورد در چه چیز هایی هست.
فرق بین عزت نفس و اعتماد به نفس
به زودی من در دو مقاله قراره تعریف کامل و جامعی رو برای عزت نفس و اعتماد به نفس ارائه بدم، اما در این مقاله که به تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس می پردازیم، تعاریف لازمه رو برای هرکدوم توضیح میدم تا در نهایت تو بتونی به تفاوت های این دو آگاه بشی.
راستش رو بخواهی، مردم فکر می کنن عزت نفس فقط یعنی این که خودمون رو دوست داشته باشیم! تمام بچه هایی که وارد دوره عزت نفس گلوف شدن، بعد از طی کردن جلسات دوره به من گفتن که اصلا فکرش رو هم نمی کردن مبحث عزت نفس انقدر گسترده باشه و تصور هم نمی کردن که عزت نفس تا این حد در تمام جنبه های زندگی و شخصیت ما نفوذ داشته باشه. پس برای همین من ازت میخوام تعاریف پیش فرضی که در ذهنت هست رو بریزی دور. عزت نفس فاکتور های متعدد و زیادی داره که تنها یکی از این ها، مبحث دوست داشتن خوده.
پس عزت نفس فقط دوست داشتن خود نیست. عزت نفس فقط داشتن احساس خوب نسبت به خود نیست. عزت نفس یعنی سلامت ذهن و سلامت روح و روان. وقتی این تعریف رو می شنوی در نهایت می فهمی که پس ماجرا وسیع تر از این حرف هاست. اگر عزت نفس به معنای سلامت ذهن هست، پس ما برای رسیدن به سلامت ذهن نیاز به فاکتور های متعددی داریم تا اون ها رو مثل پازل در کنار هم بچینیم و به سلامت ذهن برسیم. حالا یکی از این تکه های پازل، همون دوست داشتنِ خود هست. اما خب مردم فکر می کنن همین یک تکه، داستانِ کل عزت نفسه.
همینطور که عزت نفس گسترده و وسیع هست، در کنارش اعتماد به نفس هم داستان های خودش رو داره. مردم فکر می کنن که اعتماد به نفس یعنی این که تو به خودت مطمئن باشی و خودت رو باور داشته باشی، اما خب این هم فقط بخشی از اعتماد به نفس محسوب میشه و ما نمی تونیم این تعریف رو بعنوان تعریف کامل اعتماد به نفس در نظر بگیریم.
تعریف یکسانی وجود ندارد
توضیحات بالا این آگاهی رو به ما داد که تعریف یکسانی برای عزت نفس و اعتماد به نفس وجود نداره. حقیقت اینجاست که از جنبه های مختلفی میشه به تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس پرداخت. مثل اینه که دو اتومبیل از دو شرکت متفاوت رو در کنار هم بزاریم و بعد بخواهیم تفاوت این ها رو متوجه بشیم. خب طبیعتا فقط یک تفاوت وجود نداره و بخش بخش این دو اتومبیل رو میشه با هم مقایسه کرد و به تفاوت هاشون پی برد. مثلا تفاوت بین آینه ها، تفاوت بین تایر ها، تفاوت بین سرعت، تفاوت بین در ها، تفاوت بین صندلی ها و و و …
با این تفاسیر، نه تنها معنای یکسانی برای عزت نفس و اعتماد به نفس وجو نداره، بلکه تفاوت یکسانی هم وجود نداره و از جهات مختلف میشه این دو رو مقایسه کرد و به تفاوت های متعددی آگاه شد. حتی بعد از مقایسه این دو، شما متوجه میشی که این ها مکمل هم هستند و به نوعی هر دو در تقویت و یا ریزش هم موثر هستن. تقویت عزت نفس باعث افزایش اعتماد به نفس میشه، و تقویت اعتماد به نفس هم باعث افزایش عزت نفس میشه. همچنین این ها در ریزش یکدیگر هم تاثیر مستقیم دارن.
پس زمانی که من مقالات تعریف عزت نفس و اعتماد به نفس رو نگارش و منتشر کنم، اونوقت تو می تونی خودت به تفاوت این دو از جهات مختلف پی ببری. اما در همین مقاله هم تا جایی که مقدور باشه من تعاریفی رو برای این دو مورد ارائه میدم و بعد با هم به تفاوت هاشون می پردازیم تا تو به درک لازمه نسبت به تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس برسی. همچنین علاوه بر این مقاله، پیشنهاد می کنم توضیحات دوره عزت نفس رو هم در سایت مطالعه کنی تا به درک عمیق تری نسبت به مفهوم عزت نفس برسی.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
عزت نفس یعنی تصویری که از خودت در ذهنت ساختی و یعنی آگاه بودن نسبت به ارزش ها، توانایی ها و دستاورد های خودت. به بیانی ساده تر عزت نفس یعنی در حال حاضر خودت رو چطور می بینی؟! همچنین عزت نفس یعنی صلح درونی و این که از درون به هماهنگی رسیده باشی. عزت نفس یعنی خودشناسی و شناخت نقاط قوت و نقاط ضعف و پذیرش تمامی این ها. همچنین با توجه به این که یک فرد با عزت نفس، هم به خودشناسی و هم به پذیرش رسیده، پس نسبت به خودش احساس رضایت داره. به طور کلی میشه گفت در مبحث عزت نفس بیشتر پای احساسات ما نسبت به خودمون درمیونه، در حالی که در اعتماد به نفس داستان باورها در جریانه. حالا جالبه که بدونی احساسات و باور ها هم سازنده یکدیگر هستن! کمی پیچیده شد. نه؟
داشتن احساس خوب نسبت به خود، صلح درونی، احساس لیاقت و ارزشمندی از جمله تعاریف معروف و کلیِ عزت نفس محسوب میشن. یک فرد با عزت نفس معتقده که لایق بهترین هاست و همچنین احساس ارزشمندی می کنه و به دیدی حقیقی نسبت به خودش رسیده، و به همین دلیل هم با خودش دوست و رفیقه. عزت نفس به وجودیت ما مربوطه اما اعتماد به نفس به باور ها و توانایی های ما ارتباط داره.
درواقع اگر بخوام تعریفی رو برای اعتماد به نفس هم ارائه بدم باید بگم که، اعتماد به نفس یعنی میزان باور و ایمان من نسبت به توانایی خودم در انجام کاری. پس ما اینجا متوجه شدیم که اعتماد به نفس رو باید در یک حیطه خاصی بسنجیم و هیچکس نیست که در همه کارها اعتماد به نفس بالایی داشته باشه. مثلا من در حیطه سخنرانی اعتماد به نفس بالایی دارم اما در حیطه فوتبال از اعتماد به نفس بالایی برخوردار نیستم، چون نه دانشی و نه تجربه ای در رابطه با فوتبال ندارم.
خب همونطور که گفتیم، این دو مکمل هم هستن. یعنی به عنوان مثال یک فرد با عزت نفس باور داره که لایق بهترین هاست و باید به بهترین جایگاه و شرایط برسه، اما خب برای رسیدن به این نتایج نیاز به حرکت و اقدام هست و این یعنی در این مرحله ما برای حرکت و اقدام نیازمند اعتماد به نفس هستیم! همچنین اگر اعتماد به نفس باشه و ما اقدام کنیم، اما از اون طرف به ارزش ها و لیاقت خودمون شک داشته باشیم، پس بازهم نتیجه حاصل نمیشه. پیچیدگی ارتباط بین این دو رو زمانی درک می کنی که در گام اول تعریف هرکدوم رو به طور مجزا درک کرده باشی.
در ادامه تعریف عزت نفس میشه گفت که فرد با عزت نفس بالا، توانایی ابراز احساسات رو داره و همچنین احساس خوب و حال خوبش رو به عوامل بیرونی مثل مواد مخدر، الکل، حضور دیگران و … گره نمیزنه. یکی از فاکتور های مشترک بین عزت نفس و اعتماد به نفس، «شهامت» هست. درواقع فردی که عزت نفس بالایی داره، شهامت ابراز احساسات و بیان حرف هاش رو داره و همچنین شهامت مخالفت و نه گفتن رو داره، چون به ارزش های درونیش آگاهه و هیچوقت اون ها رو زیر پا نمیزاره. از این طرف، فردی هم که اعتماد به نفس بالایی داره با شهامت اقدام به انجام کارهای جدید می کنه و از کسب تجربه های متفاوت هراسی نداره.
عزت نفس به معنای غرور نیست، بلکه عزت نفس یعنی من هم خودم رو ارزشمند و لایق میدونم و هم دیگران رو، اما غرور میگه فقط من خوبم و فقط من مهم هستم! همچنین اعتماد به نفس به معنای اعتماد به سقف نیست!!! اعتماد به نفس یعنی این که من اگر در مسئله ای اگاهی ندارم، پس شهامت این رو دارم که صادقانه بگم من در این حیطه تخصصی ندارم و همچنین شهامت دارم که وارد اون کار جدید بشم و برای یادگیریش وقت و انرژی بزارم، اما اعتماد به سقف یعنی این که من خودم رو علامه دهر می دونم و در هر حیطه ای خودم رو استاد می دونم.
کلام آخر
لب کلام برای مبحث تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس باید بگم که گاهی بین این دو اختلال ایجاد میشه. یعنی ممکنه فردی عزت نفس داشته باشه اما از اعتماد به نفس کافی برخوردار نباشه، و حتی بالعکس. در اینجا من خودم باید اعتراف کنم که دقیقا همین مسئله رو در وجودم دارم، یعنی من اعتماد به نفس بی نظیری رو برای خودم ساختم، اما اگر راستش رو بخواهی هنوز در عزت نفس خیلی خوب عمل نکردم و واقعا جای رشد خیلی زیادی دارم. برای یک مثال متفاوت، می تونم به خانوم مرلین مونرو بازیگر و ستاره هالیوودی اشاره کنم. ایشون کسی بود که در حیطه بازیگری اعتماد به نفس بی نظیری داشت و به همین جهت هم در این هنر تبدیل به ستاره جهانی شد، اما خب اصلا عزت نفس بالایی نداشت و دچار اختلال های روحی و ذهنی زیادی بود و اقدام به خودکشی کرد! حقیقتا من فکر می کنم توضیحات برای این مقاله کافیه و به حد لازمه به تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس پرداختیم، همچنین اگر من بخوام این دو مورد رو کاملا موشکافانه تحلیل و بررسی کنم، اونوقت انشار مقالات تعریف عزت نفس و اعتماد به نفس بی فایده میشه. پس فعلا همینجا پرونده تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس رو می بندیم و بدون شک این مقاله در آینده بروزرسانی خواهد شد.
برات آرزوی بهترین ها رو دارم
ارادتمند تو، ابراهیم شجاعی
